Moralność Pani Dulskiej 2

Grany przez teatr „Arka” spektakl „Moralność pani Dulskiej²”, to nowatorska interpretacja utworu Gabrieli Zapolskiej. 

Reżyserujący obecną odsłonę dramatu Dariusz Taraszkiewicz uaktualnił pierwowzór literacki Zapolskiej: w ograną problematykę mieszczańskiej moralności wplótł współczesne dylematy. Są nimi konieczność sprostania obecnym wymogom wizerunkowym i wpisanie się w społeczny „mainstream”. „Kwadrat” w tytule pojawia się zaś dlatego, że hipokryzja ulega zwielokrotnieniu, czego powodem jest od pewnego już czasu obowiązujący styl poprawności politycznej wymuszający – choćby pozorną – zmianę postaw społecznych. Prowadzi to do zaostrzenia stygmatyzacji marginalizowanych grup społecznych, a zasady „political correctness” zamiast przyczynić się do zmniejszenia poziomu uprzedzeń, wyrządzają krzywdę przedstawicielom dyskryminowanych grup.

Taraszkiewicz przedstawia ten nowy – w stosunku do dzieła Zapolskiej – rys. „Jego” Aniela, nie mogąc znieść obecności pod jednym dachem „inności” – pozbywa się jej. Pozbywa w sensie dosłownym. Wyrzuca Lokatorkę, która nie mogąc sprostać ostracyzmowi społecznemu wkrótce po zmianie płci podjęła próbę samobójczą; pozbywa się też Hanki, która w wersji Taraszkiewicza występuje potrójnie „zmultiplikowana”. Hanka jest solą w oku Anieli nie tylko ze względu na zawiedzione ambicje w stosunku do syna (twierdzącego, że to właśnie ona stanowi obiekt jego uczuć), ale także ze względu swoją „nietakość”. Wszystkie bowiem Hanki wzięte zostały z „wutezetu i w ocenie Dulskiej, tam właśnie jest ich miejsce.

Dramat Gabrieli Zapolskiej nie bez powodu określany jest mianem tragifarsy kołtuńskiej. Mimo iż powstał ponad sto lat temu, stereotypy społeczne pozostały niezmienne, niektóre nawet uległy zaostrzeniu. Dlatego właśnie historię tę można opowiadać wciąż na nowo i – przynajmniej na razie – nic nie wskazuje na to, by straciła cokolwiek na swojej aktualności.

Zofia Warzyńska-Bartczak

Adaptacja i reżyseria – Dariusz Taraszkiewicz

Scenariusz – Jarosława Makus

Scenografia i kostiumy – Maciej Strumiłło

Muzyka – Jacek Zamecki

Asystent reżysera – Beata Lech-Kubańska

Obsada:

Aniela Dulska – Renata Jasińska

Felicjan Dulski – Alexandre Marquezy

Lokatorka, Ksiądz – Sylwester Różycki

Zbyszek – Maciej Sibilski

Hesia – Agata Obłąkowska-Woubishet

Mela – Joanna Gierdal

Juliasiewiczowa – Beata Lech-Kubańska

Tadrachowa – Jan Kot

Hanka I – Anna Rzempołuch

Hanka II – Alicja Idasiak

Hanka III – Dobrosława Kozińska-Kaleta

oraz

Andrzej Kusiak, Marek Trociński, Dariusz Bajorczyk – przyjaciele Hanki